Friezen om utens

Een in Friesland best wel vaak gehoord zinnetje, ik heb me er nooit echt in verdiept, mijn moeder had het er vroeger ook vaak over. Ik weet niet hoe wij er ooit zo op kwamen maar tijdens mijn moeders crematie werd op ons verzoek een nummer met deze titel gespeeld door Rolling Home gedraaid.

In mijn herinnering zit het zinnetje dan ook voor het overgrote deel verpakt in die muziek. Ik ken de betekenis ervan die vrij vertaald zegt; Friezen die buiten Friesland wonen, of in het bijzonder, Friezen die zich in binnen- of buitenland verenigd hebben in een gezelschap.

Op veel van de naar het buitenland geëmigreerde Friezen van toepassing dus.

Mijn echtgenote haar Tante is er één van. In haar jeugdige jaren samen met haar man naar Canada geëmigreerd. En samen in het vreemde nieuwe land een toekomst gemaakt, kinderen en kleinkinderen gekregen en inmiddels zelfs achterkleinkinderen.

Voor de buitenwereld een blik van jaloezie waardig want ja, wie wil dat nou niet! Maar voor de ingewijden ontstaan uit bittere noodzaak. Door de verschillende komaf werd het verliefde stel niet voor mogelijk gehouden en ook als zodanig behandeld.

De ongelooflijk krachtige inmiddels bijna 90 jaar oude dame krijgt bij het zien van haar oude omgeving spontaan nog steeds vluchtneigingen en wil zo snel mogelijk dat deel weer vergeten.

Helemaal niet uit vrije wil dus, maar door nood gedwongen. En als ik dan kijk naar de prachtige oude dame en de verhalen van vroeger hoor dan dringt het Fries om Utens ineens heel hard binnen. Ineens begrijp ik ook wat het voor hen betekend.

Ik kan het Fries zijn zelfs soms haten door de knulligheid die er in schuil kan gaan. Maar trots dat ik een echte Fries ben dwars door alles heen! En zo is het ook voor hen, trots op dit prachtige deel van het land, de cultuur, de roots en dubbel het gemis van alles wat men in die tijd heeft achtergelaten.

Voor mijn echtgenote en haar broer en zussen ook een weerzien met hun inmiddels overleden moeders laatste zus. Ze lijken op elkaar en dat is erg dubbel maar gelijkertijd ook zo mooi.

De eerste avond met hun samen zie je een prachtige en vitale oude dame heerlijk in een stoel genesteld met een breiwerk op schoot.

Alle jaren in Canada waar men Engels spreekt hebben niets gedaan met het vloeiende Fries spreken. Er is geen foute of afwijkende klank te horen. Maar ook net zo makkelijk schakelt ze om naar een prachtig Engels.
Haar dochter die mee uit Canada is spreekt een beetje Fries, een beetje Nederlands en verstaat van beide ook een beetje. Een andere dochter die mee is uit Nieuw Zeeland spreekt en verstaat alleen Engels.

De drie dames genieten enorm van hun verblijf in moeders geboorteland in de provincie waar ze opgroeide en willen alles zien, doen en beleven. Voor ons is het geweldig om te zien en prachtig om te horen hoe het vroeger voor hen was en wat het verlaten destijds heeft betekend.

Als deze column verschijnt zijn we met de gehele familie bij elkaar en maken we er op het water rondom haar geboorteplaats een prachtige dag van.

Enige tijd later zullen ze weer terugreizen, terug naar de plek waar ze samen met haar man hun gezin ter wereld bracht. Dat is haar thuis……of toch niet?

Nu ze hier is, is ze de trotse Friezin, in Canada is ze weer die zelfde trotse Friezin…maar nu om utens!

Geniet van uw thuis…hier of om utens!

Weest wel juh…die Sneeker!